• امروز : پنج شنبه - ۹ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : 19 - رمضان - 1445
  • برابر با : Thursday - 28 March - 2024
13
زهره حسنی سعدی:

پیمانی برای حذف دلار

  • کد خبر : 9173
  • 13 اسفند 1396 - 17:25
پیمانی برای حذف دلار

سابقه ی تحریم های آمریکا علیه ایران به دوران قبل از انقلاب و نخست وزیری مصدق باز میگردد و تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه پیدا کرده است. در هر برهه ایی به شکل و ساختار به خصوص خود و به بهانه های مختلف تحریم ها ادامه یافتند اما در سال ۲۰۱۰ و اواخر […]

سابقه ی تحریم های آمریکا علیه ایران به دوران قبل از انقلاب و نخست وزیری مصدق باز میگردد و تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه پیدا کرده است. در هر برهه ایی به شکل و ساختار به خصوص خود و به بهانه های مختلف تحریم ها ادامه یافتند اما در سال ۲۰۱۰ و اواخر ۲۰۱۱ بود که تحریم ها ساختار جدید تری گرفتند و بستر تحریم ها از تجاری به تحریم های بانکی تغییر کرد. تحریم های بانکی به دلایل متعددی از جمله سرعت بیشتر در کارکرد و مکانیزم های رصد و نظارت بر دیگر انواع تحریم ها برتری دارد و نقش دلار در بررسی ساختمان جدید تحریم ها بسیار حائز اهمیت است که در ادامه به آن میپردازیم.
بعد از جنگ جهانی دوم در کنفرانس برتون وودز دلار به پیشنهاد آمریکا به عنوان مبنای تجارت جهانی قرار گرفت و بین المللی شدن دلار امکان رصد کردن معاملات را در اختیار بانک های مرکزی آمریکا به عنوان تسویه کننده ارز مورد معامله قرار می دهد. هر چند در کنفرانس برتون وودز بین المللی شدن دلار به شرط پشتوانه طلا به طوری که هر اونس طلا ۳۵ دلارباقی بماند پذیرفته شد اما در زمان نیکسون هنگامی که جنگ ویتنام مشکلات اقتصادی برای آمریکا به بار آورد وی به صورت یک جانبه این تعهد را ملغی کرد تا ایالات متحده بدون نگرانی از میزان طلای خود دلار چاپ کند.در حال حاضر، دلار ۶۱ درصد ذخایر ارزی جهان را تشکیل می دهد و در ۸۵ درصد معاملات بین کشورها استفاده می شود. یکی از مزایای بین المللی شدن دلار برای آمریکا این است که تمام مبادلات تجاری به دلار در سراسر جهان تحت کنترل و نظارت بانک مرکزی آمریکا(فدرال رزرو) صورت می گیرد و که این اختیار را به آمریکا میدهد که با تصویب قوانین یک جانبه بانک های ذیل نظام پرداخت دلار را وادار به محدود کردن نقل و انتقالات دلاری کشورهای مختلف و حتی مسدود کردن دارایی های دلاری این کشورها کند. حال سوال اساسی اینجاست که برای رهایی از تحریم های بانکی و سلطه دلار چه اقدامی باید انجام داد. کارشناسان معتقد هستند راه حل رهایی از سلطه دلار انعقاد پیمان های پولی دو جانبه است.
برای پی بردن به چیستی پیمان پولی دو جانبه مثالی ذکر می کنیم. فرض کنید دو کشور ایران و کره جنوبی با هدف تسهیل تجارت می خواهند وزن ارزهای واسط مانند دلار را در تجارت کاهش دهند و پیمان پولی دو جانبه امضا کنند. کره یک حساب ریالی در بانک‌ مرکزی ایران افتتاح میکند که ریال درون این حساب متعلق به ‌کره است و ایران هم یک حساب وون در بانک مرکزی کره جنوبی افتتاح میکند دو بانک مرکزی نسبت ریال به وون را با روش های مرسوم بازار تعیین می کنند. حال تاجر ایرانی می خواهد از کره کالا وارد کند کالا را سفارش می دهد. تاجر کره ایی پیش فاکتور وون را برای تاجر ایرانی ارسال می کند تاجر ایرانی ریال دارد اما باید به تاجر کره ایی وون بپردازد بنابراین مبلغ قرارداد را به حساب ریالی بانک‌ مرکزی واریز می کند معادل این مبلغ به وون از حساب وونی ایران در کره کسر می شود و به تاجر کره ایی پرداخت می شود. همان طور که مشاهده کردید ارز دلار از این مبادله بانکی حذف شده است.
برای اجرا و بستن قراردادهای پولی دوجانبه در کشورمان باید نکاتی را در نظر گرفت:
– به دلیل شرایط خاص سیاسی ایران در منطقه و جهان چنین پیمان نامه هایی باید با کشورهایی بسته شود که توانمندی سیاسی اقتصادی لازم را برای پایبندی به تعهداتشان داشته باشند این کشورها می توانند روسیه، ترکیه، چین، هند و پاکستان باشند.
– هم چنین نرخ بالای تورم درایران باعث کاهش ارزش ریالی شده است برای حل این مشکل می توان از برابری ارزهای محلی با یک دارایی ثابت و تسویه روزانه آن استفاده کرد. برای مثال توافق می شود که تسویه روزانه بر اساس قیمت هر بشکه نفت خام انجام شود.
با وجود مزیت هایی که این پیمان های چند جانبه برای کشور دارند ولی اقدام عملی و مستمری در این جهت صورت نگرفته است. که یکی از دلایل آن می تواند سیاست های محافظه کارانه دولت باشد زیرا تمرکز دولت بر روی مذاکرات با کشورهای اروپایی و آمریکا و سازش با آن هاست. از جهتی هم می توان گفت این عدم اقدام ناشی از عدم اطلاعات کافی از فضای بعد از ایجاد توافق است.
طبق آمار تجارت خارجی ایران در سال ۲۰۱۵ اگر ایران با ۷ کشور پیمان پولی دو جانبه امضا کند می تواند بیش از ۶۰ درصد از کل واردات خود را به صورت دو جانبه تسویه کند و نیازی به ارزهای واسط مثل دلار و یورو نباشد. در گام های تکمیلی و با به کارگیری پیمان های چند جانبه این امکان وجود خواهد داشت که تا سقف ۸۰ درصد از حجم تجارت خود را از طریق این سازوکار تسویه کند.
بعد از توافق برجام و آشکار شدن بد عهدی آمریکا در لغو تحریم های بانکی ، انتظارمی رود که دولت این بار در جهت حذف دلار از مبادلات بانکی از ظرفیت انعقاد پیمان های پولی دوجانبه استفاده کنند که هم ابزاری برای مقابله با اثرات ناطلوب افزایش قیمت دلار است و هم در جهت استقلال و توسعه اقتصادی گزینه ای کارآمد به نظر میرسد.
زهره حسنی سعدی-عضو انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران

لینک کوتاه : https://news.mostaghel.ir/?p=9173

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از بررسی در سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی توهین، تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.