مسئول واحد خواهران اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل گفت: یکی از چالش‌های دختران فعال، نبود خانم‌های فعال به عنوان الگوست، یعنی خانم الگوی محجبه با چارچوب‌های مذهبی که کار خاص کرده و مطرح شده باشد، بسیار کم است؛ در حوزه علمی یا فرهنگی، تیپ مذهبی کمتر دیده می‌شود.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ روز دختر بهانه خوبی است برای نگاهی ویژه و موشکافانه به فعالیت دختران دانشجو در تشکل‌ها و شنیدن از دغدغه‌های آنها. دغدغه‌هایی خاص و البته لطیف اما تاثیرگذار به وسعت آینده ایران اسلامی؛ دغدغه‌هایی که این باز موضوع گفت‌وگوی ما دختران فعال دانشجو است که اکنون در سطح کشوری مشغول به فعالیت هستند.
این دانشجوی دوره کارشناسی دانشگاه سمنان، به دلیل علاقه به فعالیت‌های فرهنگی در ابتدای ورود به دانشگاه با بسیج دانشجویی فعالیت تشکیلاتی خود را آغاز کرده است، اما به واسطه حضور در اردوی آموزشی تشکیلاتی جهاد اکبر با اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل آشنا شد و همین امر زمینه‌ای برای فتح باب فعالیت وی در این اتحادیه را فراهم آورده است.
طباطبایی اولویت زندگی خود را از ابتدا تاثیرگذاری بر محیط اجتماعی قرار داده و به همین جهت فعالیت تشکلی را بستری مناسب برای استفاده از ظرفیت‌های خود برای تاثیرگذاری انتخاب کرده است.
وی خانواده خود را در حوزه‌های اجتماعی دغدغه‌مند می‌داند و معتقد است بستر خانواده این دغدغه اجتماعی را در او ایجاد کرده است.
از نظر این دانشجوی دختر، فعال تشکلی، نگاه دینی در تقویت فعالیت‌هایش به او کمک کرده و دین را موتور محرکه و چهارچوبی برای خود می‌داند.
دبیر واحد خواهران انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل درباره اولویت‌های خود می‌گوید: از ابتدا اولویتم برای ورود به دانشگاه درس خواندن بود اما با تقویت عنصر دینی و گرایشات اسلامی، درس جزو اولویت‌های بعدی قرار گرفت و تاثیرگذاری بر محیط دانشگاه جزو دغدغه و اولویت‌هایم شد و سعی می‌کنم تمام برنامه‌های شخصی و خانوادگی‌ام را طوری تنظیم کنم که به حضور زندگی اجتماعی‌ام آسیب وارد نکند. چون اهدافی برای خود ترسیم کرده‌ام و باید به این اهداف دست پیدا کنم.
میزگرد بررسی فعالیت‌های دختران دانشجو در دانشگاه‌ها با حضور مسئولین واحدهای خواهران اتحادیه‌های دانشجویی بزرگ کشور در دفتر خبرگزاری آنا برگزار شد که مشروح گفت‌وگوی ما با فاطمه سادات طباطبایی، مسئول واحد خواهران اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل را در ادامه می‌خوانید:
* از چالش‌های حضور دختران دانشجو شروع کنیم، دختران با چه چالش‌هایی برای ورود به تشکل‌ها و فعالیت تشکلی مواجه هستند؟ درس، مسائل علمی یا مباحث سیاسی چه میزان در حضور آنها موثر است؟ چه چالش‌های پیش روی شما چه بود؟
نحوه مواجهه با حضور دختران در فعالیت‌های اجتماعی و تازگی این مسئله برای خیلی‌ها، یکی از چالش‌های دختران و بنده بوده است. در فضای خانم‌های مذهبی، خانم‌های فعال و اجتماعی، گویی جدیدتر هستند، که با دو نوع بازخورد مواجه هستند، یکی از طرف خانم‌ها، که سوال دارند چرا باید به کارهای تشکیلاتی ورود کرد و یک گروه هم آقایان که سوال دارند چرا خانم‌ها باید نقش فعال و پررنگی داشته باشند. این موضوع بیشترین دغدغه و مانعی بود که با آن روبرو بودیم.
خانواده و سخت‌گیری‌های مربوط به آن برای من نمود آن‌چنانی نداشت و با کسانی که برخورد داشتم هم خانواده‌ها مانعی برایشان ایجاد نمی‌کردند. البته حساسیت خانواده‌ها به جا است، ولی مشکل تشکل‌های اسلامی در واقع سختار مردانه آنهاست. یعنی خانواده‌ها با چارچوب صحیح مشکلی ندارند، ولی در جایی که روند اسلامی پیش نمی‌رود خانواده‌ها مخالفت می‌کنند. اگر جلسات به گونه‌ای باشد که زمان مشخص داشته باشد یا تقسیم کار طوری باشد که کارهای زنانه با خانم‌ها باشد، مخالفتی به وجود نمی‌آید. یعنی مخالفتی با شیوه درست کار تشکیلاتی وجود ندارد در صورتی که ساختار و روند کار صحیح انجام شود.
نبود الگوی مناسب؛ چالش دختران فعال دانشجو
یکی دیگر از چالش‌هایی که وجود دارد، نبود خانم‌های فعال الگوست، یعنی خانم الگوی محجبه با چارچوب‌های مذهبی که کار خاص کرده و مطرح شده باشد کم است. در حوزه علمی یا فرهنگی، تیپ مذهبی کمتر دیده می شود. دختران ادوار تشکل‌ها نیز با حضور کمرنگ خود نتوانستند تجربه خود را به نسل‌ها جدید تشکل‌ها دانشجویی منتقل کنند.
بنده تا جایی که رشته و درس، اولویت اول زندگی‌ام بود دقیقا بر حسب اولویت وقت می‌گذاشتم و نتیجه هم می‌دیدم. اما از یک جایی به بعد احساس کردم قرار نیست در زندگی از رشته تحصیلی به جایگاهی دست پیدا کنم، پس به اندازه اولویت وقت گذاشتم و شاید از این لحاظ زمان کمتری به درس اختصاص دادم.
در مورد سیاست تا پیش از ورود به زندگی تشکیلاتی هم مباحث سیاسی زیادی دنبال می کردم و سمت و سوی خانه را هم به طرف نظر سیاسی خود سوق می‌دادم ولی بعد از دوره دانشجویی و ورود به اتحادیه، خانواده کمی منع کردند و قول دادم فضای سیاسی را مانند قبل دنبال نکنم.
حفظ ضرافت‌های زنانه هم یکی از آن چالش‌ها است. وقتی وارد فضای مردانه می‌شوم به نوعی با یک پوسته خارجی وارد شوم و در خانه جبران کنم. یعنی در خانواده می‌توان یک دختر با اخلاق دخترانه باشم که در تشکل این خلقیات را کنار می‌گذارم.
*نگاه و رویکردی که در اتحادیه شما نسبت به دختران وجود دارد نگاه جریان ساز و تاثیرگذار است یا صرفا به عنوان مخاطب؟
احساس می کنم هنوز در سطح جامعه و تشکل‌ها، بانوان این باور را دارند که کمتر دیده می‌شوند و کمتر به آنها بها داده می‌شود. در برخی شرایط نگاه منفی به خانم‌ها بیشتر است. اگر خانمی اشتباهی مشابه یک آقا انجام دهد اشتباه و خطای خانم بیشتر دیده می‌شود. در تشکل‌ها هم به همین صورت است، به همین دلیل احساس می‌کنم هر گاه خانم‌ها توانسته‌اند، خود را توانمندتر نشان دهند، این موضوع حل شده است. اتحادیه مستقل هم مستثنی این موضوع نیست.
جزو اولویت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست
*در حوزه پیگیری دغدغه‌ها در حوزه خاص زنان یا مطالبه‌گری در این حوزه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
پیگیر نشست و جلسات با شخصیت‌های تاثیرگذار و تصمیم‌گیرنده این حوزه بوده‌ایم اما نتیجه خاصی دست گیرمان نشده است. از شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست جلسه کردیم، زمانی را مقرر کردند ولی چند روز پیش از جلسه، لغو کردند و از چهار ماه قبل از سال ۹۷ تا کنون هنوز منتظر زمان بعدی جلسه هستیم. پیگیری فایده‌ای ندارد، شاید صریح نگویند اما اولویتشان نیست و حوزه بانوان جزو اولویت‌هایشان محسوب نمی‌شود.
اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل یک اردویی تحت عنوان کوثرانه ویژه اعضای دفاتر برگزار کرد و از شخصیت‌های برجسته، نمایندگاه مجلس، دعوت کردیم که متاسفانه حضور پیدا نکردند. قرار بود در این اردو مطالبات دانشجویان دختر را به گوش مسئولین برسانیم. اما این اتفاق نیفتاد و ما تصمیم گرفتیم آگاه‌سازی کنیم و به مسئولین خواهر دفاتر انجمن ابلاغ کردیم مسائل مربوط به حوزه زنان به ویژه مسائل حقوقی راجع به زنان و خانواده در نشریات، اردوها و… برای دختران شفاف‌سازی کنند.
*بزرگترین آسیب‌های اجتماعی که دختران در دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها با آن مواجه هستند و راهکاری که شما برای این آسیب‌ها در نظر گرفته‌اید چیست؟ چه میزان پیگیر حل این آسیب‌ها بودیده‌اید؟
یکی از بیشترین آسیب‌ها، خلاء‌های عاطفی و روانی دختران دانشجو به دلیل دوری از خانواده و احساس تنهایی است. تعدادی از دختران دچار مسائل عاطفی چون دوستی با جنس مخالف شده و در موارد زیادی با شکست عاطفی مواجه می‌شوند. این موضوع تاثیرات عدیده‌ای در ذهن و فکرشان می‌گذارد و به مصرف مشروبات الکلی و دخانیات سوق پیدا می‌کنند.
در برخی از دانشگاه‌ها متاسفانه کمترین نظارتی روی خوابگاه‌های خودگردان وجود ندارد و حتی استفاده از چنین مواردی چون مشروبات به سهولت انجام می‌شود. پدیده‌های جدیدی نیز بین برخی از دانشجویان مخصوصا در خوابگاه‌ها متاسفانه در حال شیوع است مثل همجنس‌بازی و یا خودکشی که اگر نظارت از جانب دانشگاه و توجه خانواده‌ها بیشتر معطوف به چنین مسائلی شود قابل کنترل و پیش گیری است.
در سطح خورد سعی می‌کنیم که اعضای دفاتر را بیشتر تشویق و ترغیب پرداختن به فعالیت‌های فرهنگی داخل خوابگاه‌ها کنیم و بتوانیم با روابط دوستانه بیشتر با دانشجوها به آگاه‌سازی دانشجویان بپردازیم. هم چنین به عنوان فعالیت‌های صنفی، فعالین ما حل چنین مسائلی را از مسئولین دانشگاه مطالبه می‌کنند.
البته در کل نمی‌توان ادعا کرد با اقدامات تشکل‌ها در دانشگاه یا خوابگاه‌ها، نفوذ آسیب‌های اجتماعی کمتر شده است.
*مهم‌ترین دغدغه‌های امروز دختران جامعه ما چیست؟ چه راهکارهایی برای حل آنها وجود دارد؟
انتظار این است که در شهرها برای دختران ظرفیت مثبتی قائل شوند که مجبور نباشند دانشگاه‌هایی بروند که فاصله زمانی زیادی با شهرهای خود دارند. تحصیل در محل سکونت حداقل مزیتی که دارد این است که دانشجویان دختر از نظر عاطفی مشکلی پیدا نمی‌کنند.
مشاغل تعریف شده‌ای در حوزه خانم‌ها وجود ندارد، شهرداری تهران فضای بانوان و آقایان را تفکیک کرده که اقدام مثبتی است و متاسفانه در ادارات دیده نمی‌شود یا مشاغلی را تعریف کرد که خانم‌ها راحت‌تر بتوانند انجام دهند. شاهد استفاده اجباری از دختران هستیم، با حقوق خیلی کم بانوان حاضر می‌شوند، فروشنده یک مغازه باشند این استفاده‌ها به جامعه و زنان ضربه می‌زند.
موضوع دیگر اینکه یک‌سری مشاغل اینگونه شده که اگر دختر ازدواج کند دیگر نمی‌تواند آن شغل را داشته باشد یا اگر بفهمند متاهل است به او شغل نمی‌دهند و برای کارفرما ترجیح با دختر مجرد است. باید به سمتی پیش برویم که این قوانین نانوشته کنار برود.
کمبود آموزش‌های ویژه هویت‌شناسی دختران در مدارس
در آموزش و پرورش هم انتظار وجود دارد تا دختران را با مسائل ویژه حوزه بانوان آشنا کنند. این مشکلات از راهنمایی و دبیرستان برای خانم‌ها شناخته می‌شود. ما در کتاب‌های درسی موضوعات ویژه دختران را نداریم. چرا ساعت‌های خاصی برای هویت‌شناسی خانم‌ها اختصاص نمی‌دهیم.
کتاب مهارت زندگی که در حال حاضر تدریس می‌شود، هیچ بخشی ویژه مهارت‌های مورد نیاز یک خانم را ندارد. آموزش و پرورش می‌تواند گام بلندی در این موضوع بردارد و جهت فرهنگ‌سازی نشان دهد این موضوع چقدر مهم است که بانوی ما وقتی از دوره راهنمایی و دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شود هویت خود را بشناسد تصور نمی‌کنم کار سختی باشد.
فضاهای مجزا برای بانوان در شهر وجود ندارد. کمبود این مسئله‌ها نیز کاملا در شهرهای کوچک و بزرگ احساس می‌شود و نیازمند توجه بیشتر مسئولین است.
