سیدمحمد حسین موسوی؛* اهمیت رابطه متقابل مردم و نظام برای همه روشن است و دوست و دشمن به خوبی می‌دانند که بار اصلی حرکت نظام در طول این سال‌ها بر دوش مردم بوده است تا جایی که دشمنان قسم خورده این کشور اعتراف کرده اند تا زمانی که مردم پشت نظام هستند، نمی‌شود این نظام را سرنگون کرد.
یکی از مهمترین عواملی که باعث می‌شود مردم نسبت به مسئولان خوش بین شوند و بقای نظام را تضمین می‌کند، بحث شفافیت در تمام سطوح است، بخصوص عدم شفافیت و نبود زمینه لازم برای رصد فعالیت‌های نمایندگان مجلس شورای اسلامی یکی از ضعف‌های بزرگ و غیرقابل انکار ساختار سیاسی کشور است. پارامتری که متاسفانه در مقایسه با کشور‌های عقب افتاده سیاسی هم از جایگاه خوبی برخوردار نیست.
یک بررسی ساده از ساز و کار نظارت بر پارلمان‌های کشور‌های مختلف دنیا نشان می‌دهد که مردم به راحتی می‌توانند به اطلاعات بسیاری مانند وعده‌های ثبت شده توسط نامزد‌ها، تعداد جلسات حضور در مجلس و بسیاری موارد دیگر دسترسی داشته باشند که این موضوع در کشور ما اطلاعات محرمانه به شمار میرود. اما کشور‌های دیگر برای شفافیت سازی مجالس خود چه می‌کنند؟ چه شاخص‌هایی برای شفافیت در پارلمان‌های کشور‌های دیگر وجود دارد؟
شفافیت قبل از ورود به مجلس باید صورت گیرد؛ همیشه در انتخابات سر و کله عده‌ای پیدا می‌شود که هدایای تبلیغاتی آنچنانی و شام و نهار‌های مفصل در تالار‌های مجلل به مردم عرضه می‌کنند. متاسفانه یا خوشبختانه همین افراد به سادگی نظر مردم را جلب کرده و باعث می‌شوند که آرا زیادی را کسب کنند. اما آیا این سوال پیش آمده که هزینه‌ی این مهمانی‌های مفصل از کجا آمده؟! و یا کاندیدی که هزینه‌های هنگفتی را صرف تبلیغ و پیروز شدن در انتخابات می‌کند با کدام هدف صندلی ریاست را برمی گزیند؟! خدمت به مردم یا خود؟!
یکی از مشکلات همیشگی در انتخابات، وعده‌هایی است که به قول عامیانه بدون کنتور از زبان نامزد‌ها صادر می‌شود. وعده‌هایی که عملی نشدن‌ها در دوره‌های مختلف موجب بی اعتمادی مردم نسبت به حاکمیت خواهد شد.
ثبت رسمی و عمومی وعده‌های انتخاباتی شیوه‌ای است که در بسیاری از کشور‌ها برای مقابله با وعده‌های سر خرمن استفاده می‌شود. در بسیاری از این کشور‌ها قانون رسمی هم برای ثبت وعده‌های انتخاباتی وجود ندارد، اما برخی از مراکز مردم نهاد از نامزد‌ها می‌خواهند تا داوطلبانه وعده‌های خود را ثبت کنند.
سازمان های مردم نهاد در بسیاری از کشور‌ها با راه اندازی سامانه‌هایی از نامزد‌ها می‌خواهند تا وعده‌های خود را رسما اعلام کنند و از سوی دیگر با تبلیغ این سامانه‌ها مردم را هم نسبت به اهمیت رفتار نامزد‌ها در این سامانه حساس می‌کنند و در عمل یک کنترل اجتماعی بر رفتار سیاستمداران ایجاد می‌شود.
بسیاری از نمایندگان مجلس از اعلام آرا خود تفره می‌روند در صورتی که اگر آرا هر نماینده به هر طرح به صورت آنلاین و عمومی برای تمام افراد قابل مشاهده باشد، می‌توان نحوه عملکرد یک نماینده را به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. این در صورتی است که در کشورهایی مانند کنیا، تونس، کلمبیا این کار صورت می‌گیرد. علاوه بر این حضور و غیاب نمایندگان در مجلس در کشورهایی، چون عراق منتشر می‌شود، اما در ایران این اطلاعات در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد.
در اکثر کشور‌های دنیا، مسئولین رده بالای کشور تمام هدایای دریافتی خود را اعلام می‌کنند. در قوانین این کشور‌ها دریافت هدیه جرم نیست، اما اگر کسی هدیه‌ای گرفت و آن را اعلام نکرد مجرم است. برای نمونه نمایندگان اروپا موظفند تا تمام هدایای خود را با ذکر جزییات مانند قیمت تقریبی، نام هدیه دهنده، عکس هدیه و… را رسما ثبت کنند.
در مجموع بررسی‌ها به وضوح نشان می‌دهد که با وجود تاکیدات مکرر مبانی اسلامی و به تبع آن، دیگر نهاد‌های حکومتی کشور مناسب نیست. موضوعی که عملا آرمان امام و امت را در مدیریت کشور دور از دسترس و زمینه سوءاستفاده افراد فاسد را فراهم کرده است. افرادی که فراتر از حیف و میل کردن بیت المال، به اعتماد متقابل مردم و نظام اسلامی هم ضربه می‌زنند.
سفر‌های خارجی یکی از جنجال برانگیزترین موضوع‌های مربوط به مسئولان است. زمانی که مسئولان به صورت داوطلب و یا با توجه به قانون، محل اقامت، سفر‌های رسمی و جزییات دیدار‌های خود را ثبت کنند. مردم و رسانه‌ها می‌توانند با دقت بر عملکرد مسئولان نظارت داشته باشند.
*سیدمحمدحسین موسوی- دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه آزاد اهواز
