به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دانشجویان مستقل،سفر حجت الاسلام رئیسی، رئیس جمهور کشورمان به روسیه با دعوت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور در شرایطی که ماراتن مذاکرات چهار به علاوه یک در وین در حال برگزاری است حامل یک پیام روشن به غربیها است و آن هم اینکه دولت سیزدهم بر خلاف دولت روحانی قرار نیست که تمام تخم مرغهای خود را در سبد غرب بگذارد و کشور را معطل زیاده خواهیهای آنها کند.
واقعیت این است که دلبستن بیش از حد دولت سابق به غرب و از طرفی بی توجهی به ظرفیتهای کشورهای منطقه و به طور کلی شرق موجب شد تا کشور نه تنها با خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریمها از وعدههای پوچ برجام بی نصیب بماند؛ بلکه بسیاری از فرصتهایی را که میتوانست در تقویت روابط با کشورهایی نظیر چین و روسیه به دست بیاورد آنها را نیز از دست بدهد.
پذیرش عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای اگر چه هنوز به عنوان عضو ناظر شناخته میشویم و همچنین اجرایی شدن سند جامع همکاریهای ۲۵ ساله ایران و چین و اخیرا نیز سفر رئیس جمهور به روسیه گویای اهتمام دولت سیزدهم برای تقویت روابط خود فراتر از برقراری روابط با کشورهای غربی است.
با این اوصاف، خبرگزاری دانشجو، به منظور بررسی ظرفیتهای تقویت روابط با روسیه و همچنین موانع پیش روی همکاریهای راهبردی دو کشور با سید سعید نجیبی، کارشناس مسائل اقتصادی و عضو سابق شورای نظارت جنبش عدالتخواه دانشجویی، فاطمه علیزاده، دبیر کمیته بینالملل اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل و امیرمحمد کولانی، دبیر واحد بین الملل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان به گفتگو پرداخته که در ادامه این گفتگو را میخوانید.
با توجه به سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به روسیه و دیدار با رئیس جمهور این کشور اهمیت سفر انجام شده را در چه میدانید؟
معتقدم سفر رئیس جمهور به روسیه یکی از مهمترین سفرهای او در دوران ریاستجمهوری اش خواهد بود. از طرفی با توجه به اینکه سفر آقای رئیسی به روسیه در طی چند سال اخیر اولین سفر رئیسجمهور ایران به روسیه محسوب میشود ارتباط آقای رئیسی با همتای روسی خود و سخنرانی اش در مجلس دوما حامل خبرهای خیلی خوشایندی برای ملت ایران بوده است.
از آنجا که ایران و روسیه ارتباطات اقتصادی و سیاسی عمیقی با هم داشتند و این ارتباطات نیز تاکنون بسیار قوی بوده سفر آقای رئیسی هم نقطه عطفی برای مستحکمتر شدن روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی دو کشور نسبت به هر زمان دیگری خواهد بود؛ البته همکاریها و گفتگوهایی هم برای تقویت امنیت منطقه و ارتقاء سطح روابط اقتصادی و تجاری شکل گرفته که به نظرم این مسئله خیلی مهمی است که باید اتفاق میافتاد و این روابط شکل میگرفت تا به لحاظ امنیتی نیز منطقه در شرایط ایده آلی قرار بگیرد.
با توجه به سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه که با دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور این کشور انجام شد چشم انداز مسائل اقتصادی و راهبردی بین ایران و روسیه را چگونه ارزیابی میکنید؟
بحثی که در سفر رئیس جمهور به روسیه خیلی مهم بود بحث رابطه هر دو کشور در حوزههای تجاری، انرژی، اقتصادی و انرژی هستهای است که در گفتگوها به آنها اشاره شده و مدنظر قرار گرفتند. واقعیت این است که طی سالهای گذشته هر چه تحریمهای غرب علیه کشورمان افزایش یافته توجه ما نسبت به کشورهای قدرتمند منطقه مثل چین و روسیه بیشتر شده است. این کشورها صاحب پتانسیلهای زیادی هستند و میتوانند جایگزین مناسب اروپاییها برای صادرات انرژی و سایر اقلام باشند. مضاف بر این کشورمان هم بازار خوبی برای واردات اقلام این کشورها است. با این وجود ما میتوانیم به مرور زمان و به صورت متقابل یک چشم انداز اقتصادی برای برقراری یک رابطه متقابل تعیین کنیم تا ضمن افزایش روزبه روز روابط یک نگاه راهبردی نسبت به مسائل اقتصادی بین ایران و روسیه شکل بگیرد.
اگر بخواهیم به روابط اقتصادی و سیاسی بین ایران و روسیه نگاه راهبردی داشته باشیم واقعیت این است که روابط بین هر دو کشور به صورت مستمر و جاری نیست، اما همکاریهایی که تاکنون در حوزه هسته ای، تعاملات تسلیحاتی و جنگ سوریه تا حدی شکل گرفته همکاریهای قابل توجهی بوده و تاثیرات راهبردی داشته اند؛ اما این بحث که رابطه ایران و روسیه چقدر راهبردی است به آن صورت به بهبود رابطه هر دو طرف کمک نمیکند.
در مواضع ایران و روسیه همکاریها و همسویهایی مشاهده میشود که تاثیرات استراتژیکی در سطح بین الملل داشته اند، اما با توجه به استانداردهای بین المللی خیلی سخت است که این رابطه را راهبردی بدانیم و البته تحلیلگران روسی نیز رابطه کشورشان و ایران را یک رابطه راهبردی تلقی نمیکنند.
اگر بخواهم در خصوص موانعی که در مقابل نگاه راهبردی بین ایران و روسیه وجود دارد مثال بزنم باید بگویم که گاها اهداف و سیاستهای خارجی هر دو طرف با هم در تضاد است و این تضاد را میتوان در نگاه سیاسی ایران و روسیه نسبت به اسرائیل مشاهده کرد و قطعا این مسئله در نوع سیاست منطقهای هر دو کشور تاثیر بسزایی خواهد داشت. با این اوصاف اینکه ایران و روسیه در رابطه با طرح امنیتی خلیج فارس با هم اشتراک نظر دارند، اما هر دو طرف دارای موضع کاملا متضاد نسبت به اسرائیل هستند خیلی نمیتوان روی این طرح حساب باز کرد.
یکی دیگر از عواملی که مانع ارتقاء روابط ایران و روسیه شده نبود نیازها و ظرفیتهای مشترک برای افزایش همکاریهای اقتصادی است. ایران و روسیه هر دو صاحب منابع انرژی فراوانی هستند و اقتصاد خود را بر مبنای این منابع توسعه میدهند با این وجود ظرفیتها و امکاناتی که بتوانند این کشورها را به هم پیوند بزنند خیل یمحدود هستند. مضاف بر این ایران و روسیه در حوزه اقتصادی محدودیتهایی دارند که مانع ارتقا روابط آنها میشود که ضرورت دارد این محدودیتها به واسطه سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به روسیه شکسته شوند و هر دو طرف نگاهها و برنامههای جدیدتری را ارائه بدهند.
با توجه به اینکه یکی از محورهای سفر رئیس جمهور به روسیه گفتگو در خصوص قرداد ۲۰ ساله ایران و روسیه بوده پیش بینی شما درباره این قرارداد چیست؟
موضوعی که در جریان سفر آقای رئیسی به آن پرداخته شد بحث قرارداد ۲۰ ساله همکاری بین ایران و روسیه بود. با توجه به این که اخیرا زمان قرار داد همکاری ۲۰ ساله ایران و روسیه به اتمام رسیده باید برای برقراری ارتباط عمیقتر قرارداد جدیدی بین ایران و روسیه برای ۲۰ سال آینده تمدید میشد. با این وجود بخش بزرگی از این قرارداد با توجه به پیش بینی بروز تنش بین ایران و اسرائیل در آینده ناظر به خرید تسلیحات نظامی از روسیه است.
نکتهای که وجود داره این است که ایران دارد به سمت و سوی نقطه ثقل جدید در جهان چرخش میکند. با این وجود پیش بینیهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی انجام شده گویای این است که کشورهای آسیایی در چند دهه آینده نقطه ثقل اقتصادی جهان خواهند بود و ایران هم طبق تجربیات شکست خورده قرارداد برجام در دولت قبل باید روند و ارتباط خود را با چین و روسیه تقویت کند و این بهترین زمان است که بگوییم یک ارتباط مستمر و منسجم در طی ۲۰ سال آینده با روسیه داشته باشیم.
اگر بخواهیم به آینده قرارداد ۲۰ ساله با روسیه گریزی بزنیم باید بگوییم که روسیه در قبال عقد این قرارداد نفعهای دیگری هم خود برد از جمله طبق گزارش اندیشکده شورای آتلانتیک روسیه میخواهد همزمان با ارتباط با ایران از کشورهای عربی هم نفع ببرد به گونهای که تاکنون کشورهای عربی و قطر سرمایه گذاریهای زیادی را در حوزه املاک و انرژی در روسیه انجام داده اند. مضاف بر این میتوان به این نتیجه دست یافت که روسیه نیز به مانند چین در پی چند قطبی کردن قدرت در جهان است و ایران هم در این بین به عنوان یک مهره محسوب میشود. با این اوصاف میتوان گفت حمایت روسیه از پیوستن کشور هند به سازمان همکاری شانگهای هم با این هدف پنهان انجام شده تا رقیب سنگین وزن چین نیز دستی بر آتش داشته داشته باشد تا چینی نخواهند یک تنه سازمان همکاریهای شانگهای را به دست بگیرند.
روسیه به ایران به عنوان یک مهره نگاه میکند تا هم بتواند نظم را در منطقه اوراسیا تکمیل کند و هم از مواضع اش در مناقشات سوریه، افغانستان و اوکراین حمایت شود؛ البته ایران طی این قرارداد اعلام کرده که میخواهد با دیگر قدرتهای جهان ارتباط بگیرد و قراردادهایی را با این کشورها وضع کند و این موضوع نیز به صورت علنی اعلام شده است. به هر روی به نظر میرسد که ایران میخواهد یک رکن اساسی از نظم جدید در منطقه خاورمیانه باشد واز طرفی چین و روسیه هم داعیه دار رهبری جهان پس از آمریکا هستند با این وجود اینکه ایران بخواهد از این وضعیت به نفع منافع ملی خود استفاده کند و یا فرصت سوزی کند موضوعی است که باید به آن توجه شود.
انتهای پیام/